Eκθεση στο American Center for Physics
Maryland, 2004

Όταν η τέχνη συναντά την επιστήμη
Η έκθεση του Απόστολου Κιλεσσόπουλου στο Αμερικανικό Κέντρο Φυσικής του Μέριλαντ
Της ΚΑΤΙΑΣ ΚΙΛΕΣΟΠΟΥΛΟΥ, ιστορικού της τέχνης

Η διορατικότητα της εικαστικής μαρτυρίας για άγνωστες όψεις του μικρόκοσμου και του μακρόκοσμου, για όψεις που στα έργα τέχνης φανερώθηκαν πολύ πριν από την εξερεύνησή τους από προηγμένες τεχνολογικές μεθόδους της επιστήμης, είναι διαπιστωμένη εδώ και χρόνια. Δεν ήταν τυχαία, άλλωστε, η παραδοχή του Φρόιντ ότι οι καλλιτέχνες «είναι πολύτιμοι σύμβουλοι, η μαρτυρία τους πρέπει ιδιαίτερα να λογαριάζεται, γιατί ξέρουν συνήθως πολλά πράγματα .που βρίσκονται μεταξύ ουρανού και γης,: πράγματα που η δική μας ακαδημαϊκή σοφία ούτε στον ύπνο της δεν τα βλέπει [...] σ' ό,τι αφορά την ψυχική γνώση, εκείνοι βρίσκονται πολύ πιο εμπρός από εμάς τους συνηθισμένους ανθρώπους, γιατί αντλούν από πηγές που εμείς δεν τις έχουμε κάμε ακόμη προσιτές στην επιστήμη». Μια παραδοχή η οποία και στις μέρες μας ακόμη ισχύει, παρά τις αλματώδεις και εντυπωσιακές προόδους της επιστήμης, με την επίγνωση όμως ταυτόχρονα του γεγονότος ότι σχεδόν το 85% των εγκεφαλικών μας λειτουργιών παραμένουν ανεξερεύνητες.

Έχοντας συνείδηση της προαναφερόμενης διαπίστωσης και μέσα στο πλαίσιο που σχετικά πρόσφατα έχει δημιουργηθεί, δηλαδή της προσέγγισης κατατμημένων και περιχαρακωμένων τομέων έρευνας και έκφρασης, ουσιαστικά της ανάγκης ολιστικής θεώρησης της ζωής και του κόσμου, ορισμένα ερευνητικά κέντρα και ινστιτούτα επιδιώκουν την παρουσίαση εργασιών, στις οποίες η αλληλοδιείσδυση των μέσων αποφέρει ιδιαίτερα γόνιμα αποτελέσματα από γνωστική και αισθητική άποψη. Έτσι, το Κέντρο Φυσικής του Μέριλαντ οργάνωσε έκθεση του Απόστολου Κιλεσσόπουλου. από τον κύκλο εργασιών του «θραυστά», «Η μη αιτιατή συνεκτική αρχή» και «Παραλλαγές για έγχορδα πάνω στο Αρχετυπικό θέμα». Αν αναρωτιόμαστε, όπως η ιστορικός της τέχνης Cheryl Williams, για τις ιδιαίτερες κατευθύνσεις του καλλιτέχνη και τους λόγους που τον ωθούν σ' αυτές τις δημιουργίες, δηλαδή «τι συνδέει τόσο στενά τις έρευνές του πάνω στο χρώμα, το φως, τη γραμμική μέτρηση του χώρου και του χρόνου, την κατάσταση πέρα από χωροχρονικά πλαίσια, τους μαθηματικούς τύπους, την αστροφυσική, τα φράκταλς, τη μουσική, τις κοσμικές χορδές/κύματα και την "ανάγκη της γνώσης"», η ίδια απαντά: «Πιστεύω πως όλες του οι δραστηριότητες περιέχουν ως κοινό συστατικό την ενοποιό σκέψη, δηλαδή έναν ενιαίο δονητικό ρυθμό. Συναντώνται όλες μέσα στο ίδιο μήκος κύματος».

Ο Κιλεσσόπουλος βρίσκεται απέναντι στην απόδοση εικαστικής αλήθειας, με την οντολογική σημασία του όρου

Εικαστική αλήθεια
Σε ανάλογα ερωτήματα ο αρχιτέκτων Φίλιππος Ωραιόπουλος λέει; «θεωρώ ότι ο Κιλεσσόπουλος βρίσκεται απέναντι στην απόδοση. της εικαστικής αλήθειας, με την οντολογική σημασία του όρου, η οποία αφορά δομές αφηρημένες και οικουμενικές, θεατές ή μυστικιστικές, Η εικαστική του αναζήτηση προσπαθεί να δώσει ένα πρωταρχικό, αλλά πάντα σύγχρονο πρόβλημα, αυτό της αληθινής αναπαράστασης των αντικειμένων που με μεγάλη σαφήνεια πρώτος έθεσε ο Πλάτωνας, αρνούμενος τη μίμηση του πραγματικού...».

Όπως παρατηρεί η επιμελήτρια της έκθεσης Sarah Tanguy, «ο Κιλεσσόπουλος εδώ και πολλά χρόνια μεταμορφώνει αστρικά φαινόμενα σε μια ζωγραφική μεικτής τεχνικής με άτυπα στοιχεία, η οποία διακρίνεται για το μνημειακό της ύφος και τη δυναμική της ψυχικής φόρτισης. Τα θεαματικά πρότυπο που προσφέρουν τα φράκταλς, οι αρχές της θεωρίας των υπερχορδών και αυτής του χάους τον εμπνέουν ώστε να ενορχήστρωνει εικαστικούς χώρους -σύμπαντα που ακυρώνουν την αίσθηση του χρόνου, του βάθους, του όγκου και του κενού, συγγενεύοντας έτσι και με την ανατολική αίσθηση της νιρβάνα. Συμπυκνωμένα, σύνθετα δεδομένα ή κωδικοποιημένα ιδεογράμματα, τα έργα του χαρτογραφούν με μεταφορικό τρόπο μία εικόνα της κοσμικής «διάνοιας», περνώντας μέσω της δισδιάστατης ζωγραφικής σε άλλες διαστάσεις. Νήματα, έξεργα στοιχεία πάνω στην επιφάνεια των έργων δημιουργούν έναν καινούργιο χώρο, ανάμεσα στο πραγματικό και το ψευδαισθητικό. Διασταυρούμενες γραμμές ελίσσονται μέσα σε δεξιοτεχνικά πλέγματα, νευραλγικά ενεργειακά δίκτυα χορεύουν στην επιφάνεια των έργων με ταχύτητα και χάρη, εμποτίζοντας τα με την αίσθηση της δυναμικής ισορροπίας...». Οι παρατηρήσεις αυτές αποδεικνύουν την εξελικτική συνέπεια των εργασιών του Κιλεσσόπουλου, καθώς μας παραπέμπουν στις σκέψεις του Γιώργου Μουρέλου και του Άλκη Χαραλαμπίδη που είχαν διατυπωθεί σε μελέτες για το έργο του ήδη κατά τη δεκαετία του 1980. Η θερμή ανταπόκριση του κοινού στην έκθεση στην εποχή του σύγχρονου βαρβαρισμού, πολιτικού και αισθητικού, φανερώνει ότι εξακολουθούν να υπάρχουν δίαυλοι επικοινωνίας και ότι, κυρίως, υφίσταται το αίτημα για διευρυμένη συνείδηση, είτε μέσω της τέχνης είτε μέσω της επιστήμης, αίτημα που δεν υπηρετείται βέβαια από τον καταιγισμό τηςlight τέχνης που σε μεγάλο βαθμό κυριαρχεί πλέον ως απάντηση -άραγε- στην πάλαι ποτέ μεγάλη τέχνη.