Κοσμοαντίληψη και εικαστική πράξη του Απόστολου Κιλεσσόπουλου (σελίδα 4)
του Γιάννη Παπαιωάννου
Αλλά και οι τοιχογραφίες του Κιλεσσόπουλου με παρασύρουν σε συνειρμούς και παραλληλισμούς που έχουν σημασία. Η μεγάλη, εξωτερική, του αμφιθεάτρου της Πολυτεχνικής Σχολής του Α.Π.Θ. αποτελεί πρώτα απ' όλα κατόρθωμα, αφού ελέγχει απόλυτα μια σειρά δεδομένων στοιχείων, όπως είναι οι κοίλες επιφάνειες και οι κάθε λογής ιδιομορφίες του αρχιτεκτονήματος.
kilessopoulos, κιλεσσόπουλος, ζωγραφική, painting, multiverse, nebula, cosmic maps, νεφελώματα, κοσμικά τοπία Ο Stravinsky έλεγε: «ας έρθει κάποιος να μου παραγγείλει το πιο παράδοξο έργο, π.χ. για φλάουτο και 10 τρομπόνια. Οποιοσδήποτε άλλος συνθέτης θα τον έστελνε στο διάβολο, διότι δεν γίνονται αυτά τα πράγματα. Εγώ, αντίθετα, το θεωρώ ως μία πρόκληση και βρίσκω τρόπο να το συνθέσω». Έτσι και στο αμφιθέατρο, πρόκληση είναι το γεγονός ότι η δεδομένη επιφάνεια έχει το δικό της σχήμα και πάνω σ' αυτό το σχήμα αναπτύσσει συνειδητά αυτό που θέλει ο Κιλεσσόπουλος και το οποίο έχει όλα τα προσόντα της γραμμογραφίας, του χρώματος, των σχέσεων και αντιθέσεων γλυπτικής-ζωγραφικής, της ανταπόκρισης του έργου στην πρόκληση του φυσικού φωτός. Η εσωτερική τοιχογραφία, στο κτίριο διοίκησης του Α.Π.Θ., μου κάνει εντύπωση που είναι αφιερωμένη στο πνεύμα του Debussy, τιμώντας μέσα σ' έναν ακαδημαϊκό χώρο, ένα συνθέτη ο οποίος πολέμησε τον ακαδημαϊσμό. Φανερώνει ακόμη ότι ο Κιλεσσόπουλος δεν αντιμετωπίζει τον συνθέτη ως εμπρεσιονιστή, αλλά ως συνθέτη ψυχικών κυρίως εικόνων -όχι της ατομικής ψυχής παρά της anima mundi- πράγμα με το οποίο συμφωνώ απόλυτα.
Η «Πλουτώνεια σειρά» νομίζω ότι χαρακτηρίζεται κυρίως από το βάθος της, όπου μέσα από το τρομερό σκοτάδι, κατά τρόπο απίθανο εκπηγάζουν τα φώτα. Εάν ψάξω να βρω έναν έλληνα καλλιτέχνη που να έχει κάποια συγγένεια μ' αυτή τη ζωγραφική αντίληψη, θα σταματήσω μόνο στο Σπυρόπουλο. Ωστόσο, η συνεχής αντίθεσις σκότους και φωτός στα έργα του αυτά, με τις ποικίλες εκφάνσεις της, είναι μια εμμονή μεταφυσικής υφής που με παραπέμπει στον Rembrant. 
Στα «Νεφελώματα», που είναι η επόμενη σειρά, θαυμαστό βρίσκω το κόκκινο της φωτιάς -και τα κόκκινά του δεν είναι ένα-δύο, είναι πολλά. Σημειώνω, διόλου χιουμοριστικά, ότι το ανθρώπινο μάτι έχει την ικανότητα να διακρίνει 300.000 διαφορετικούς τόνους του κόκκινου. Οι πίνακές του που στηρίζονται στο μωβ, το οποίο τον απασχολεί ιδιαίτερα μετά τα μέσα της δεκαετίας του 1980,προκαλούν ένα υπνωτιστικό βύθισμα των ματιών του θεατή μέσα στην ακόμα πιο πλούσια τονική διαβάθμιση αυτού του δύσκολου χρώματος.
Το αχνόφωτο περιβάλλον, η «Ρόδα του Μύλου» με παραπέμπει στον Vermeer. Οι ακουαρέλες του μου δίνουν συχνά μια ανάλογη εντύπωση: η γειτνίαση των επιφανειών, η ποιότης του περιγράμματος που είναι σαν νεφέλωμα, η σοφή κατανομή του φωτός. Ξεδιπλώνεται μπροστά μας ένας παράξενος γεωγραφικός χάρτης, κοσμικός και ψυχικός συνάμα...
kilessopoulos, κιλεσσόπουλος, ζωγραφική, painting, multiverse, nebula, cosmic maps, νεφελώματα, κοσμικά τοπία
Η συνομιλία του, τέλος, με τον Bach στην σειρά θραυστών με τα αρχικά Β.Α.C.Η. δίνει προεκτάσεις στις οποίες χρώμα και μουσική συναντώνται και γίνονται ένα. 
kilessopoulos, κιλεσσόπουλος, ζωγραφική, painting, multiverse, nebula, cosmic maps, νεφελώματα, κοσμικά τοπία
Η πνευματικότης και η διαύγεια των έργων αυτών είναι μοναδική. Η πολύπλοκη δομή της συνθέσεως και η επεξεργασία μένουν αθέατες, στο βάθος, ώστε τα μάτια μας να συναντιόνται μόνο με τον ανθό τους, στην επιφάνεια.
Είμαι πολύ ευσυγκίνητος σε ό,τι αφορά την αφηρημένη τέχνη που είναι η κατάληξις -στον ευρωπαϊκό χώρο- μιας μακραίωνης Παραδόσεως η οποία γεννήθηκε και γονιμοποιήθηκε στην Ανατολή, φθάνοντας σε πολύ υψηλές κατακτήσεις, θεωρώ ότι δεν αποτελεί μια υπόθεση περαστική, αλλά κάτι το σημαντικό το οποίο κατακτήθηκε με πολλούς κόπους. Κι αν θεωρείται αναχρονισμός το να κάνει κανείς σήμερα αφαίρεση, οφείλεται στο ότι έχει παρεισφρήσει η τερατώδης έννοια του μεταμοντερνισμού. Και την ονομάζω τερατώδη, διότι δεν έχω δει ούτε ένα έργο μεταμοντερνιστικό το οποίο να είναι τέχνη, είτε πρόκειται για λογοτεχνία, είτε για μουσική, είτε για ζωγραφική. Δεν έχω βεβαίως καμία προκατάληψη σ' ό,τι αφορά τα διάφορα νεώτερα ρεύματα. Εάν με ρωτούσαν τι γνώμη έχω για την body-art, κοιτάξω στη Ν. Γουϊνέα και αντιληφθώ τι μέγιστη τέχνη κατόρθωσαν βάφοντας το ανθρώπινο σώμα, θα απαντήσω ότι η body-art, όταν λειτουργεί κατ' αυτό τον τρόπο, με πείθει απόλυτα.
Τονίζω πως πρωταρχικός σκοπός του καλλιτέχνη δεν είναι να εξομολογείται ή να μας παρουσιάζει τις λεγόμενες «ανησυχίες» του. Ο καλλιτέχνης μπορεί να συλλάβει πολύ γενικότερα πράγματα, είτε δηλαδή αφηρημένες αρχές, είτε αρχές συνδεδεμένες με τη Φύση, τη Φιλοσοφία, τη Μεταφυσική. Σε ό,τι αφορά τη Μεταφυσική, οφείλω κάποιες διευκρινήσεις. Πρώτον, η Λογική αυτή καθαυτή είναι πολύ ωραία. Η Μεταφυσική είναι ένας άλλος κόσμος, ο οποίος πάει πέρα από τη Λογική, η οποία δεν τον δέχεται, αλλά αυτό δεν σημαίνει τίποτα. Μπορεί η μόδα της εποχής να είναι ορθολογική, δεν μπορεί όμως ο ορθολογισμός να καταστρέψει τις μεταφυσικές καταβολές τις οποίες έχει ο α ή ο β καλλιτέχνης και, κυρίως, δεν είναι ικανή να τις αποσιωπήσει, γιατί συχνά φανερώνονται ισχυρά σε όσους έχουν την δεκτικότητα. Αυτοί αντιλαμβάνονται ότι μιλούν μια κοινή γλώσσα με τη μεταφυσική του έργου το οποίο ατενίζουν.
Ωστόσο, χρειάζεται κανείς, πλησιάζοντας κάθε ένα ξεχωριστό δημιουργό, να αναγνωρίσει την ιδιαίτερη μεταφυσική του, όπως κάνω εγώ που, άλλο ένδυμα φορώ όταν παρακολουθώ τον Bach, άλλο όταν προσεγγίζω τα τελευταία έργα του Beethoven. Ένας κόσμος ο οποίος στηρίζεται μόνο στη λογική και στην αναγκαιότητα, είναι ένας κόσμος πολύ πτωχός. Συνοψίζοντας την παρούσα μελέτη μου επισημαίνω πως η αντίληψη του Βασικού πυρήνα και του τρόπου με τον οποίο αυτός πολλαπλασιάζεται για να σχηματίσει μια μεγαλύτερη επιφάνεια, αποτελεί μια από τις κύριες αρετές που πρέπει να κατακτήσει ένας καλλιτέχνης. Τονίζω ότι αυτό συμβαίνει κατά τη γνώμη μου υπερθετικά στο έργο του Απόστολου Κιλεσσόπουλου. Χαρακτηριστικό γνώρισμα της τέχνης του είναι η ομοιότητα κλίμακας που είναι η κύρια ιδιότητα των fractals στα μαθηματικά. Η γραμμογραφική του αίσθηση και δεινότητα εκφραζόμενη είτε στην επιφάνεια είτε στο χώρο, τον απαλλάσσει από το τερατώδες μειονέκτημα του ευρωκεντρισμού και τον συνδέει με τη μεγάλη παράδοση της Ανατολικής Τέχνης. Όσο για τη μεταφυσική διάσταση του έργου του, θα έλεγα ότι ακριβώς αυτή είναι που το ανυψώνει. Ονομάζω μεταφυσική ό,τι ξεπερνά την ορθολογική ερμηνεία του σύμπαντος.
Αυτό που συναντούν τα μάτια και το μυαλό μου στο έργο του είναι μια μεγάλη περιπέτεια, γιατί άλλη δουλειά κάνουν τα μάτια μου και άλλη ο εγκέφαλος που ερμηνεύει ό,τι χάρηκαν τα μάτια. Βλέπω προεκτάσεις σε άλλους κόσμους -άσχετα από τις φυσικές αναλογίες- που μοιάζουν με Γαλαξίες ενδεχομένως, με κύτταρα, με φυλλώματα ή κάτι άλλο. Αυτές είναι παρομοιώσεις στο επίπεδο της Φυσικής που μπορούν κάλλιστα να γίνουν. Αλλά η όλη κατασκευή και δομή του έργου του πάει πολύ πιο μακριά και μου δίνει ακριβώς την ικανοποίηση ότι κατακτώ ανώτερες σφαίρες, όπως κατακτώ ανώτερες σφαίρες μπαίνοντας στην εκκλησία του Δαφνιού.
 
 
Γιάννης Παπαϊωάννου
Μουσικολόγος, Αρχιτέκτων, Πολεοδόμος Αθήνα,
Ιούνιος-Ιούλιος 1998
προηγούμενο