Tο έργο του Aπόστολου Κιλεσσόπουλου
της Dr. Cheryl Williams

Είχα τη χαρά να βιώσω την εμπειρία της επαφής μου με το έργο του Απόστολου Κιλεσσόπουλου μ' ένα πολύ ενδόμυχο τρόπο - στην προκειμένη περίπτωση, χρησιμοποιώ τη λέξη εμπειρία με εξαιρετικά βαθύ σεβασμό. Μπήκα στα άδυτα του εργαστηρίου του το φθινόπωρο του 1997. Αισθάνθηκα μια ξαφνική αλλαγή ενέργειας τη στιγμή που διάβαινα το κατώφλι. Ηλεκτρισμός με διαπέρασε: διέσχιζα το κατώφλι του χωροχρονικού συνεχούς, παρελθόν, παρόν και μέλλον σε συγχρονική συνύπαρξη. Καθώς άρχισα την εξερεύνηση αυτού του συναρπαστικού κόσμου, αισθάνθηκα πνευματική ανάταση.

Αυτή η περίπλοκη εμπειρία ήταν που με ώθησε πέρα από τα όρια της συνηθισμένης τάξης πραγμάτων, πέρα από τα του κόσμου μας, οδηγώντας με στο σύμπαν των συμπάντων. Ο χορός του διχασμού, της διχοτόμησης, πανταχού παρών: γαλήνιος-ενεργητικός, περίπλοκος-απλός, καταπραϋντικός-ηλεκτρίζων, απελευθερωτικός-παγιδευτικός. Αυτή η ενέργεια και η συνεργεία ήταν που με πέρασαν στην άλλη όχθη, πέρα από το Κατώφλι.

Για την κατανόηση του έργου του Κιλεσσόπουλου, απαιτείται μια άνευ ορίων ενεργοποίηση όλων των αισθητηρίων οργάνων. Ο θεατής υπερσκελίζοντας τη συνηθισμένη του αδηφαγία, οδηγείται στα απέραντα πεδία της ανακάλυψης, της εξερεύνησης, της διευρημένης συνείδησης.

Τη στιγμή που ο θεατής αντικρίζει έστω και στιγμιαία τα έργα του Απόστολου Κιλεσσόπουλου, εμβαπτίζεται σε μια εμπειρία. Δεν έλκεται μόνο από το χρώμα, την κίνηση, τις φόρμες, τις ανακλάσεις του φωτός, τους συμβολισμούς, αλλά κυρίως από τις μνήμες. Αυτές οι συχνά πολύ οικείες μνημονικές αναπολήσεις, επιβεβαιώνουν ότι η ψυχή δύναται να υπερσκελίζει τη γραμμική χωροχρονική συνέχεια και να μεταμορφώνει τις προσδοκίες σε εμπειρίες.

kilessopoulos, κιλεσσόπουλος, ζωγραφική, painting, multiverse, nebula, cosmic maps, νεφελώματα, κοσμικά τοπία
Νεφέλωμα, 1993-1997, λάδια, 120x100 εκ. Nεφέλωμα, 1993-1997, λάδια, 95x105 εκ.

Επί μία και πλέον εικοσιπενταετία έχουν γραφεί πολλά για το ολογραφικό σύμπαν, για τον τρόπο που ο καθένας μας, όντας μια ξεχωριστή ύπαρξη, είναι ταυτόχρονα μέρος μιας ολότητας. Αυτή η ολότητα που ενώνει όλους μας, οδηγεί στη γνώση και την κατανόηση ότι η αρχή είναι το τέλος και το τέλος η αρχή. Κι αυτός είναι ο τρόπος με τον οποίο μπορούμε να βιώσουμε τις πρόσφατες δημιουργίες του Κιλεσσόπουλου.

Δεν μπορούμε απλά να δηλώσουμε ότι οι εργασίες του ανήκουν στη μοντέρνα εποχή κι αυτό γιατί εγκλωβιζόμαστε σε συγκρίσεις με εργασίες άλλων καλλιτεχνών, δηλαδή σε γραμμική χρονομέτρηση και σε ένα μονοδιάστατο κόσμο. Ως τώρα έχουμε μάθει και μάλιστα πολύ καλά, ότι κάθε έργο τέχνης, κάθε καλλιτέχνης, πρέπει να κατηγοριοποιείται σύμφωνα με το αντικείμενο του και την εποχή του. Αυτή η μέθοδος εξυπηρετούσε το θεατή διότι έτσι θεωρούσε ότι είχε ανακαλύψει την τάξη και τη συμμετρία. Μπορούσε να καθορίσει τον κόσμο του μέσω της γραμμικής δομής κι αυτό πρόσφερε σκοπό και νόημα στους ορισμούς του. Αντίθετα, στην περίπτωση του Κιλεσσόπουλου, είμαστε κυριολεκτικά αναγκασμένοι να παραμερίσουμε το περίβλημα του ορισμού και να καταλάβουμε ότι η ζωγραφική του αψηφά το γραμμικό χρόνο και κινείται σε μιαν άλλη πραγματικότητα. Μπορούμε άραγε να χαρακτηρίσουμε τον Κιλεσσόπουλο ως ένα καλλιτέχνη που ανήκει σε μελλοντική εποχή; Πιστεύω ακράδαντα ότι, αν το κάνουμε αυτό, θα τον αδικήσουμε. Έχουμε ξεκάθαρα δείξει ότι το κυριότερο εμπόδιο που κάθε ορισμός δημιουργεί είναι ακριβώς τα όρια που θέτει.

Όπως έχω ήδη πει, από τη στιγμή που ακόμη και ο πιο απλός, τυχαίος θεατής, ρίξει μια ματιά στα έργα του Κιλεσσόπουλου, εμπλέκεται σε μια εμπειρία. Αυτό σημαίνει ότι ο θεατής δρασκελίζει το γραμμικό χωροχρονικό πεδίο και μεταμορφώνεται σε κοινωνό αυτών των έργων. Ως κοινωνός παίζει έναν σημαντικό ρόλο συμμετέχοντας ενεργειακά σε κάθε ξεχωριστό έργο. Δεν μπορεί πλέον να το αντικειμενοποιήσει, δεν μπορεί να μείνει έξω από την εμπειρία κοιτάζοντας και κρίνοντας το έργο από την καθαυτό εικαστική του αξία. Δεν μπορεί απλά να δώσει χαρακτηρισμούς σ' αυτή την τέχνη, να την κατηγοριοποιήσει κι έτσι να περιορίσει την αίσθηση του. Ο Κιλεσσόπουλος δημιουργεί για μας το σημείο εισόδου - την Πύλη - στο ολογραφικό σύμπαν, προσφέροντας μας τη δυνατότητα να συν-δημιουργήσουμε τη δική μας πραγματικότητα.

Αυτό το κατορθώνει με τόση ευγένεια λόγω της βαθιάς του κατανόησης και εκτίμησης προς την ανθρώπινη συνειδητότητα. Μουσική, δονήσεις, διαθλάσεις του φωτός, απεριόριστα εφόδια, συντονίζονται σε έναν χορό καθώς ξεκινά η προετοιμασία ενός νέου έργου. Προετοιμάζοντας τη ζωγραφική επιφάνεια, δημιουργείται ξαφνικά μια ηλεκτρική εκκένωση και ο Κιλεσσόπουλος αρχίζει να αναμιγνύει τα χρώματα. Καταπλήσσομαι καθώς τον παρατηρώ. Ο καλύτερος τρόπος για να εκτιμήσει κανείς το βαθύ του σεβασμό για το χρώμα είναι όταν συνειδητοποιήσει ότι ο καλλιτέχνης αναμιγνύει τα χρώματα απ' ευθείας στον καμβά. Δουλεύει γοργά, με ακρίβεια και αναβλύζει ευδαιμονία καθώς το πινέλο του αγγίζει τον πίνακα. Σταματώντας μόνο για ένα χιλιοστό του δευτερολέπτου, Βουτά το πινέλο του στο χρώμα: η συνειδητότητα του βρίσκεται ταυτόχρονα εντός και εκτός του έργου. Τι βλέπει; Τι αισθάνεται; Τι γνωρίζει; Αυτά είναι ερωτήματα που θέτει κανείς στον εαυτό του όταν κοιτάζει ένα έργο τέχνης. Αυτά τα ερωτήματα δεν τίθενται καν για τα πρόσφατα έργα του Κιλεσσόπουλου. Ο θεατής ήδη συμμετέχει στην εμπειρία και οδηγείται αβρά στα πέρατα της ίδιας του της συνειδητότητας από τον καλλιτέχνη. Σ' αυτά τα έργα υπάρχει ένα ακόμη πολύ σημαντικό στοιχείο. Ο καλλιτέχνης συνειδητοποιώντας ότι και ο ίδιος οδηγείται στη δημιουργία ενός τρισδιάστατου κόσμου, αρχίζει ξαφνικά να χρησιμοποιεί νήματα, χαρτί, πλαστικές ύλες και άλλα υλικά. Η εισαγωγή αυτών των νέων υλικών αγκαλιάζει τον θεατή και τότε αυτός Βυθίζεται ακόμα περισσότερο μέσα στην όλη εμπειρία. Το νήμα λειτουργεί ως ομφάλιος λώρος επικοινωνίας ανάμεσα στο θεατή και τον καλλιτέχνη. Ο θεατής προσλαμβάνει τηλεπαθητικά τα σήματα που του λένε ότι και ο ίδιος αποτελεί ένα πολύ σημαντικό τμήμα της όλης εμπειρίας.

Κινούμενος μέσα σ' αυτά τα πρόσφατα έργα του Κιλεσσόπουλου ο θεατής, καταλαβαίνει ότι αφού βρίσκεται πέρα από τα όρια της χωροχρονικής συνέχειας και της γραμμικής μέτρησης του περιβάλλοντος του, μπορεί να κατευθύνει την προσοχή του σε επιμέρους τμήματα αλλά και στο σύνολο του έργου. Τα απέραντα αυτά μπλε πεδία με την πεμπτουσία του φωτός, μήπως φανερώνουν ότι βρισκόμαστε σε μιαν άλλη ενεργειακή δομή; Είναι μήπως ο υποθαλάσσιος κόσμος; Έχουμε μεταφερθεί μέσα από μια Μαύρη Τρύπα σ' ένα άλλο σύμπαν; Ή βρισκόμαστε σε ένα διαστελλόμενο σύμπαν της ίδιας μας της συνειδητότητας; Σ' αυτά τα ερωτήματα μόνον ο θεατής που Βιώνει την εμπειρία μπορεί να δώσει απαντήσεις. Το εκπληκτικό πάντως είναι ότι οδηγείται σε αυτά τα βαθειά ερωτήματα και τις μεταμορφωτικές σκέψεις καθώς εμπλέκεται στη διαδικασία της εμπειρίας.
Παρακολουθώντας το εικαστικό έργο του Κιλεσσόπουλου κατά τα τελευταία είκοσι τουλάχιστο χρόνια, διαπιστώνουμε ότι οδηγούμαστε στην ατραπό της εξερεύνησης της συνειδητότητας. Αραγε βλέπουμε μόνο την εξέλιξη του καλλιτέχνη ή επιχειρούμε οι ίδιοι την εξερεύνηση του εαυτού μας; Έχει λοιπόν ο ζωγράφος καθρεφτίσει τις δονήσεις της ψυχής μας;

kilessopoulos, κιλεσσόπουλος, ζωγραφική, painting, multiverse, nebula, cosmic maps, νεφελώματα, κοσμικά τοπία kilessopoulos, κιλεσσόπουλος, ζωγραφική, painting, multiverse, nebula, cosmic maps, νεφελώματα, κοσμικά τοπία
Νεφέλωμα, 1993-1997, λάδια, 95x105 εκ. Νεφέλωμα, 1993-1997, λάδια, 95x105 εκ.

Μιλώντας γενικά, θα λέγαμε ότι ο καλλιτέχνης δουλεύει κυρίως με αποχρώσεις του μπλε. Ένας καινούριος και διαφορετικός τρόπος αναδύεται κάθε φορά που είναι έτοιμος να συναπαντηθεί με μια νέα πρόκληση ή να ερευνήσει ακόμα πιο βαθιά. Προβάλλει η περίοδος με τα βαθιά κόκκινα. Είναι η περίοδος που προετοιμάζει τη γέννηση μιας νέας ενέργειας, νέας δουλειάς, νέας έμπνευσης, νέας εξερεύνησης. Το γεγονός ότι ο καλλιτέχνης αισθάνεται τις δονήσεις (συχνότητες) του κόκκινου χρώματος και κάνει πλήρη χρήση αυτής της ενέργειας που τον εκτινάσσει σε ένα νέο πεδίο ανάπτυξης της συνείδησης, γίνεται άμεσα αντιληπτό από το θεατή ο οποίος το προσλαμβάνει με τον ίδιο τρόπο. Κινούμενος μέσα σ' αυτή την «κόκκινη περίοδο» ο θεατής αισθάνεται ότι κι αυτός εκτινάσσεται σ' ένα νέο γαλαξία, σε μια νέα δόνηση, σ' ένα νέο σύστημα. Οι δομές ακτινοβολούν πάνω στην επιφάνεια του έργου κι άξαφνα εμβαπτιζόμαστε στις διαθλάσεις του φωτός και στα βάθη του μπλε χρώματος. Χιλιάδες παραλλαγές αυτού του χρώματος πάλλονται, στη ζωγραφική επιφάνεια εμφανίζονται τα νήματα και παρασύρουν το θεατή στα βάθη του έργου με τρόπο πολυσήμαντο.

Όλο και πιο πέρα, φεύγουμε σ' ένα χώρο άπλετου φωτός, ειρήνης και χαράς. Έχουμε βρεθεί μέσα στη λαμπρότητα του Τώρα. Το έργο έχει αρχίσει να μεταμορφώνεται σε φωτεινές διαθλάσεις και ο χορός πάνω στον καμβά επιταχύνεται περιλαμβάνοντας τις ποικίλες αποχρώσεις του λευκού. Σύρμα, νήμα, χαρτί, πλαστικές ύλες και άλλα υλικά, αποτελούν τη ραχοκοκκαλιά αυτού του πολυδιάστατου κόσμου φωτός, χρώματος, ύπαρξης και μοναδικότητας.

Αυτό είναι το έργο του Απόστολου Κιλεσσόπουλου. Δεν είμαστε πλέον απλοί, τυχαίοι θεατές της τέχνης του, βιώνουμε ένα ολιστικό έργο-κόσμο: Βαθύ, οικείο, πλημμυρισμένο χαρά και απεριόριστη αγάπη. Για το λόγο αυτό αλλά και για το ότι αξιώθηκα να το ζήσω, είμαι ευγνώμων.
Με μεγάλη αποφασιστικότητα και μόχθο ο Απόστολος Κιλεσσόπουλος μας προκαλεί να συνειδητοποιήσουμε ότι είμαστε όντα με απεριόριστες δυνατότητες, ικανότητες, μας καλεί να συνδημιουργήσουμε τη δική μας πραγματικότητα, του σήμερα, του αύριο και πέραν αυτών.

 

Dr. Cheryl Williams, USA
Δρ. Φιλ. Ψυχολογίας, θεολογίας. Φιλοσοφίας
Δεκέμβριος 1998, Urdorf, Ελβετία

μετάφραση: Κάτια Κιλεσοπούλου